Bordeaux wijn
Veel mensen zien de Bordeaux als het beroemdste wijngebied ter wereld. Niet alleen vanwege hun grote oppervlakte wijngaard van meer dan 100.000 hectare, maar ook vanwege de omvang van de wijnproductie. Ter vergelijk: de wijnproductie in Bordeaux is nagenoeg gelijk met die van heel Zuid-Afrika. Het wijngebied Bordeaux is bijna volledig geklasseerd voor wijn met een beschermde herkomstbenaming AOP.
Grote namen van wijnen als Château Petrus, Cheval-Blanc, Château d’Yquem en Lafite Rothschild zijn natuurlijk overbekend. Helaas zijn deze bekende wijnen langzamerhand vrijwel onbetaalbaar geworden. Maar toch is rode Bordeauxwijn voor veel wijnmakers en wijndrinkers nog steeds dé referentie. Niet voor niets wordt op veel plaatsen in de wereld de typische Bordeaux druiven aangeplant zoals Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc en Merlot. De wijnmaker maakt dan naar het voorbeeld van Bordeaux dezelfde wijn. In enkele gevallen lukt dit door betere klimaatomstandigheden zelfs beter dan in Bordeaux zelf. Bijvoorbeeld de Malbec in Argentinië of de Cabernet Sauvignon in Californië.
Het Bordeaux gebied ligt aan de rivieren Garonne en Dordogne welke uitkomen in de Gironde aan de Atlantische Oceaan. Deze rivieren en oceaan zorgen voor een matigende invloed op het klimaat. Het is een noordelijk maritiem klimaat met weinig grote verschillen tussen de dag en nachttemperaturen. De winters in Bordeaux zijn zelden extreem koud, de zomers zelden echt heet en er valt vaak voldoende neerslag.
Rivieren bepalen de indeling
De twee rivieren Garonne en de Dordogne verdelen de Bordeaux streek grofweg in drie wijngebieden: links van de Garonne (en verderop de Gironde) heet het de linkeroever, rechts van de Dordogne heet het rechteroever en het gebied daartussen ‘Entre-deux-mers’.
De linkeroever, gedomineerd door de Cabernet Sauvignon, staat bekend om de volgende gebieden:
Op de rechteroever heeft de Merlot de hoofdrol en vind je de fameuze appellations als:
Het gebied Entre-deux-mers produceert witte wijn die ook met die herkomstbenaming op de markt komen.
Druiven voor rode Bordeaux zijn Merlot, Cabernet sauvignon, Cabernet franc en in mindere mate Petit Verdot, Malbec en Carménère. Bordeauxwijnen zijn vrijwel altijd een assemblage (een blend van meerdere druivensoorten), maar per wijngebied en zelf per wijn wisselt de samenstelling. Hierdoor bestaan er bijvoorbeeld grote verschillen tussen de wijnen van de linkeroever en die van de rechteroever. Het terroir is hier eenvoudig de grondslag van.
Terroir Bordeaux
Voor 1700 was de Haut Medoc een moeras welke met behulp van Nederlandse kennis werd drooggelegd waarbij gebruik werd gemaakt van uitgebaggerd slib en grind uit de Gironde. De bodem van de linkeroever bevat daarom veel kiezels en grind. Dit zorgt voor een goede afwatering en ook de warmte wordt goed vasthouden. Dit is van cruciaal belang voor de laat rijpende Cabernet Sauvignon die hierdoor betere druiven kan produceren. Al snel onderkend en de beter gesitueerden uit de stad Bordeaux investeerden in grote buitenhuizen met bijbehorende wijngaarden. Dit zijn de beroemde Châteaus van vandaag.
De bodem van de rechteroever bestaat uit klei, kalksteen en ijzer en daarop doet de sneller rijpe Merlot het uitzonderlijk goed. In dit gebied maakt men met de Merlot druif veel rode wijn. De hoofdstad van het gebied is Libourne, maar Saint-Emilion is de informele wijnhoofdstad van de rechteroever.
Classificatie in 1855
Ondanks de belangrijke rol van terroir is de classificatie, in tegenstelling tot de Bourgogne, daar niet in de eerste plaats op gebaseerd. Keizer Napoleon III vroeg voor de wereldtentoonstelling van Parijs in 1855 om een classificatie voor de beste wijnen van de Bordeaux, die daar geëxposeerd werden. Wijnhandelaren hebben daarop gereageerd door een systeem in het leven te roepen, waarbij elk Château een classificatie kreeg op basis van reputatie en handelsprijs van de wijnen. Het resultaat was de Classificatie van Bordeauxwijnen van 1855. De lijst is daarna op één na ongewijzigd gebleven. In 1973 promoveerde Château Mouton-Rothschild tot de status Premier Grand-Cru Classé.
De hoogste status Premier Grand Cru Classé of de daaropvolgende Deuxième Grand Cru Classé is toegekend aan wijnen van een bepaald Château en niet aan wijnen van druiven uit een bepaalde wijngaard. Een wijnhuis in Bordeaux bezit vaak een flink areaal aan wijngaarden, met daarbinnen verschillende terroirs. De beste wijnen komen van druiven van het beste terroir. Deze krijgt dan bijvoorbeeld de status Premier of Deuxième Grand Crus Classé mee. Wijnen afkomstig van minder goede terroirs komen dan onder een andere naam als tweede wijn op de markt. Overigens kan een tweede wijn van een beroemd Château nog zeer smakelijk zijn!
Bordeaux wijnstreek
Buiten de bekende linker- en rechteroever in Bordeaux nog meer goede rode wijn gemaakt. Je zou bijna vergeten dat er in Bordeaux ook in andere delen dan mooie rode wijnen wordt gemaakt. Maar ook andere wijnen dan rode wijn komt uit dit gebied, zoals de droge witte wijnen en de zoete dessertwijnen! Uit het Entre-Deux-Mers-gebied komt zowel fris als gastronomisch wit van Sauvignon en Sémillon druif, al dan niet aangevuld met Muscadelle. In de Graves maakt men van oudsher complexe, houtgerijpte witte wijnen van dezelfde druiven.
Sauternes en Barsac zijn gebieden waar men de wereldberoemde edelzoete wijnen maakt van druiven die door botrytis (nobele rotting) zijn aangetast. Door de rotting wordt de druivenschil poreus waardoor het vocht in de druiven verdampt. De druiven verschrompelen worden als een soort rozijntjes geplukt. De opbrengst is zeer laag: 1 glas wijn van alle druiven van 1 hele druivenplant! De wijn heeft echter een enorme houdbaarheid en met zeer complex aroma’s. Een betere combinatie met Blauwschimmelkazen, Foie gras of Creme Bruléé is nauwelijks denkbaar!
